Η ανάγκη θέσπισης ενός αποτελεσματικού μηχανισμού ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κυπριακή Δημοκρατία, αναδείχθηκε σε σεμινάριο που διοργάνωσε ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος (ΠΔΣ). Η σημασία των άμεσων ξένων επενδύσεων στην κυπριακή οικονομία, είχε αναλυθεί εκτενώς τον περασμένο Δεκέμβριο στο πλαίσιο του EY Cyprus Attractiveness Forum 2024. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε ότι οι επενδύσεις ξεπέρασαν τα €3,5 δισεκατομμύρια κατά το έτος 2023, σε τομείς όπως ο τουρισμός, η ελαφρά βιομηχανία, η τεχνολογία, η παιδεία και οι επαγγελματικές υπηρεσίες.
Στο σεμινάριο ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς, ανέπτυξε τις θέσεις των δικηγόρων και ανέπτυξε επίσης τις τρεις βασικές εισηγήσεις του συλλόγου που θα πρέπει να διέπουν τη λειτουργία του υπό συζήτηση μηχανισμού ελέγχου.
Ειδικότερα ο ΠΔΣ προτείνει:
- να είναι πραγματικά ανεξάρτητος μηχανισμός ελέγχου. Προτείνεται όπως απαρτίζεται από κοινού με άλλα ενδιαφερόμενα μέρη όπως ο Σύνδεσμος Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου, το Κυπριακό Ναυτιλιακό Επιμελητήριο και ο CIBA, υπό τη μορφή ανεξάρτητης επιτροπής,
- να τηρείται και ως προς τη δικαιοδοσία του μηχανισμού ελέγχου η αρχή της αναλογικότητας, με εισήγηση, μαζί με τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη, για οριζόντιο κριτήριο, ως προς την υπαγωγή στην εν λόγω διαδικασία, κύκλου εργασιών ή αξίας της προτιθέμενης επένδυσης το ποσό των €3,5 εκατομμυρίων, όπως στην περίπτωση του Νόμου περί Ελέγχου Συγκεντρώσεων μεταξύ Επιχειρήσεων, καθώς και Τομεακών Κριτηρίων για τους Οικονομικούς Τομείς της Ναυτιλίας και της Τεχνολογίας, του ποσού των 100 εκατομμυρίων ευρώ, ακολουθώντας το παράδειγμα τομεακών κριτηρίων που ισχύουν σε άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως το Βέλγιο και η Αυστρία,
- να έχει επαρκές προσωπικό και πόρους για επιτέλεση των καθηκόντων του μηχανισμού με ανεξαρτησία και διαφάνεια.
Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου επεσήμανε ότι το σεμινάριο είχε ως πρωταρχικό σκοπό την ενημέρωση των δικηγόρων για το νομοθετικό και θεσμικό πλαίσιο του ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων στην Κυπριακή Δημοκρατία, την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και τρίτα κράτη, καθώς και τη διασφάλιση της τήρησης της αρχής της νομιμότητας σε αυτόν τον καίριο τομέα της κυπριακής οικονομίας αλλά και του ονόματος, της φήμης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως επενδυτικό κέντρο.
Υποχρεώσεις επαγγελματιών
Κατά την ανάλυση του υφιστάμενου και του προτεινόμενου νομικού πλαισίου ελέγχου των άμεσων ξένων επενδύσεων ο δικηγόρος Παντελής Χριστοφίδης αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στις ενδεχόμενες υποχρεώσεις των επαγγελματιών, και ιδίως δικηγόρων, ελεγκτών, φορολογικών συμβούλων, τραπεζιτών, καθώς και των επαγγελματιών στον τομέα των επιχειρήσεων παροχής επενδυτικών υπηρεσιών (Funds), ως προς τον τρόπο διεξαγωγής των εργασιών τους που σχετίζονται με άμεσες ξένες επενδύσεις.
Έγινε ανάλυση ως προς τις εμπειρίες από την εφαρμογή μηχανισμών ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων σε άλλα κράτη, με αναφορά σε αποφάσεις αρμοδίων φορέων ή υπουργείων όπως της Ισπανίας και της Ρουμανίας και δικαστηρίων όπως της Ολλανδίας, αλλά και στα δικαιώματα ενυπαρχόντων και δυνητικών επενδυτών.
Αναδείχθηκε επίσης το θέμα της παράλληλης διαδικασίας, κάτω από τον έλεγχο άμεσων ξένων επενδύσεων, με τον περί Κτήσης Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Αλλοδαποί) Νόμο, ζήτημα που απασχόλησε την κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών, μέσω της συζήτησης της πρότασης νόμου του βουλευτή Νίκου Γεωργίου με τίτλο «περί Κτήσης Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Αλλοδαποί) (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025».
Συγκεκριμένα, έγινε αναφορά σε πιθανή υποχρέωση του ξένου επενδυτή να εξασφαλίσει επιπρόσθετη αδειοδότηση ως προς τη σκοπούμενη απόκτηση ακίνητης ιδιοκτησίας σε περίπτωση που αυτή σχετίζεται με γη και ακίνητα που είναι καίριας σημασίας για τη χρήση:
- των υποδομών που αναφέρονται στο άρθρο 4(1)(α) του ευρωπαϊκού κανονισμού, και συγκεκριμένα ως προς τις υποδομές ζωτικής σημασίας, είτε φυσικές είτε εικονικές, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, της ύδρευσης, της υγείας, των επικοινωνιών, των Μέσων ενημέρωσης, της επεξεργασίας ή της αποθήκευσης δεδομένων, του αεροδιαστήματος, της άμυνας, των εκλογικών ή των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, εγκαταστάσεις ευαίσθητου χαρακτήρα, καθώς και
- τυχόν άλλων υποδομών που καθορίζονται επιπρόσθετα από το κράτος μέλος στην εθνική του νομοθεσία ως υποδομές ζωτικές σημασίας.
Επιστολή στην Κομισιόν
Όπως αναφέρθηκε στο συνέδριο ο δικηγορικός σύλλογος με γνώμονα τη διασφάλιση του καλού ονόματος της Κυπριακής Δημοκρατίας ως επενδυτικό κέντρο, και ιδιαιτέρα ως προς τον έλεγχο των εξερχομένων άμεσων ξένων επενδύσεων, απέστειλε, στις 22 Ιανουαρίου 2025, επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορικά με την εφαρμογή στην πράξη της σύστασης με αριθμό 2025/63 της Ευρωπαϊκή Επιτροπής, της 15ης Ιανουαρίου 2025, σχετικά με την εξέταση εξερχόμενων επενδύσεων από την Κυπριακή Δημοκρατία και όλα τα άλλα κράτη μέλη, σε κρίσιμους τεχνολογικούς τομείς για την οικονομική ασφάλεια της Ένωσης.
Η ενέργεια του ΠΔΣ κρίθηκε επιβεβλημένη ένεκα των προνοιών της σύστασης, και ιδιαίτερα των πολύ σύντομων χρονικών περιθωρίων καθορισμού της σχετικής αρχής κατά τον Μάρτιο του 2025 και υποβολής αναφορών από τις επιχειρήσεις προς τα κράτη μέλη και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του 2025 και του 2026, έτους ανάληψης της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Περαιτέρω, έγινε ανάλυση ως προς τις προτάσεις τόσο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ιανουαρίου 2024 όσον και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του Ιανουαρίου 2025 για την αντικατάσταση, εντός του 2026, του ευρωπαϊκού κανονισμού 452 του 2019, με νέο κανονισμό ελέγχου άμεσων ξένων επενδύσεων. Το κείμενο ως προς τον νέο κανονισμό το οποίο έχει ήδη δημοσιευθεί, προνοεί ενισχυμένο ρόλο τόσον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και άλλων κρατών μελών. Όσον αφορά τον έλεγχο σε επενδύσεις που προτίθενται να γίνουν ή έχουν ήδη υλοποιηθεί εντός συγκεκριμένου κράτους μέλους, εντός τουλάχιστον 15 μηνών μετά την πραγματοποίηση της εν λόγω άμεσης ξένης επένδυσης, βρίσκεται σε αντίθεση με τον υφιστάμενο κανονισμό που προνοεί περίοδο 15 μηνών.
